Hastalık etmeninin genel özellikleri:
Streptomyces scabies (Thaxter) Waksman & Henrici, turp gibi bitkilerin önemli bir yumru hastaligidir. Uyuz hastaligi verim üzerine herhangi bir etki olusturmamasina ragmen, yumrularin pazar degerinin koybolmasina neden olmaktadir. Yüzeysel uyuz hastaligi islenen patateslerin pazarlama yetenegini etkilemezken, derin çöküntülü olan yumrularda ise kabuk kaybini artirmakta ve isleneçek olan patateslerden bu bölgeler uzaklastirilirken, zaman ve is gücü kaybina neden olabilir. Hastaligin tarlada ortaya çikisi sezon ve tarladan tarlaya farklilik gösterebilir. Ürünün geçmisi, toprak nemi ve toprak yapisi gibi faktörler bu degiskenliklerin sorumlusudur. Patates uyuz hastaliginin belirtileri tamamen farkli olan fungal patojen Spongospora subterranea (tozlu uyuz hastaligi) ile karismaktadir. Patates yetestiriciligi yapilan çogu topraklar, özelikle ardisik ekim yapilan ya da yakin akrabasi olan bitkilerin yetistiriciligi yapildigi topraklarda S. scabies kalici bir populasyon olusturmaktadir. Duyarli patates varyeteleri dayanikli varyeteler ile kiyaslandiginda topraklarda daha fazla populasyonlar olusturmaktadirlar. Rotasyonlar ya da alternatif bitkiler topraktaki hastalik populasyonunu azaltmakta, fakat onlari tamamen yok etmemektedir. Patojen iyi bir saprofit olup, çürümüs ya da tarlada kalan bitkilerde ve diger organik materyallerde canliligini koruyabilmektedir. Uygun çevre ve duyarli konukçulari buldugu zamanda, uyuz hataligi bir kaç yil patates yetistirilmeyen tarlalarda da ortaya çikabilir. S. scabies gelismekte olan genç yumrulari lentisel gibi dogal açiklik ve çogunlukla yaralardan infekte ederler. Baslangiç lezyonlari yumrunun yüzeyinde yüzeysel kirmizi kahverengi lekeler seklindedir. Yumrular gelisirken, lezyonlar genisler ve mantarimsi ve nekrotik görülür. Patojen lezyonlarda sporlanir ve sporlarin bazilari topraga tekar dökülür ya da yumrular tarlada kaldiginda topragi tekrar tekrar bulastirirlar. Patojen depodaki bulasik yumrularda da canli kalmakta, fakat yayilmamaz ve sidetinde herhangi bir artista olmaz. Infekteli yumrulardan gelen inokulum ise bir sonraki sezonda hastaligi tekrar ortaya çikarmaktadir. S. acidiscabies' in yasam döngüsü S. scabies' in kine benzer, fakat bu patojen S. scabies kadar uzun süre toprakta canliligini koruyamaz.